Co to jest i czym zajmuje się Komisja Nadzoru Finansowego?

Nadzór finansowy
Źródło: Sora Shimazaki / Pexels

Organem nadzorującym rynek finansowy w Polsce, jest właśnie KNF, czyli Komisja Nadzoru Finansowego, która ma dbać o bezpieczeństwo konsumentów. W jej składzie zasiada 12 członków w tym przewodniczący i zastępcy oraz przedstawiciel prezydenta RP, prezesa NBP oraz przedstawiciele poszczególnych ministerstw.

Jaka jest rola Komisji Nadzoru Finansowego?

W 2006 roku Komisja Papierów Wartościowych i Giełd została zastąpiona przez Komisję Nadzoru Finansowego, która sprawuje pieczę nad bankami, domami maklerskimi, towarzystwami ubezpieczeniowymi i pośrednikami finansowymi. Wszystkie uchwały podejmowane podczas co dwutygodniowych posiedzeń, są zatwierdzane większościowo. Głównym celem KNF jest zapewnienie stabilności rynku finansowego, opierając swoje zadania na:

• sprawdzeniu poprawności działalności instytucji finansowych,
• zapewnieniu stabilności, przejrzystości i bezpieczeństwa pracy wykonywanej przez  sektor emerytalny, ubezpieczeniowy i bankowy,
• działaniach rozwijających rynek finansowy, 
• informowaniu i edukowaniu konsumentów na temat działalności instytucji finansowych,
• przygotowywaniu finansowych aktów prawnych, 
• polubownym rozstrzyganiu sporów pomiędzy konsumentem a daną placówką finansową. 

Lista ostrzeżeń KNF – kto i za co może na nią trafić?

Wszystkie instytucje finansowe działające niezgodnie z zasadami, mogą trafić na listę ostrzeżeń KNF, popełniając poniżej wymienione przestępstwa:

• prowadzenie działalności maklerskiej czy funduszowej bez uzyskanego pozwolenia,
• przyjmowanie środków pieniężnych obciążonych ryzykiem bez uzgodnienia tego działania z KNF.

Przeważnie konsekwencją wyżej popełnionych przestępstw jest zgłoszenie danej placówki do prokuratury. Tzw. czarna lista instytucji finansowych, powstaje dzięki zgłoszeniom do Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego. Wpis na czarną listę prowadzi więc do poważnych konsekwencji, a w tym do stracenia zaufania konsumentów, którzy zaczynają daną placówkę oceniać jako nieetyczną. Negatywny wpis może zostać usunięty z listy, ale tylko jeśli zostaną spełnione określone warunki. Po upływie 10-ciu lat KNF może samodzielnie usunąć negatywny wpis. Dzięki utworzeniu czarnej listy, wielu kontrahentów i inwestorów jest informowanych o niepożądanych działaniach wybranych podmiotów.

Czy KNF zajmuje się również firmami pożyczkowymi?

W 2017 roku został uruchomiony rejestr instytucji pożyczkowych właśnie przez Komisję Nadzoru Finansowego. Nie jest to formalny nadzór nad tymi placówkami, jednak spis parabanków może być przydatny podczas podejmowania decyzji dotyczących poboru pożyczki przez konsumentów. Każdy podmiot chcący udzielać pożyczek osobom zainteresowanym musi uzyskać wpis do rejestru prowadzonego przez KNF. Rejestr ten pełni bardziej funkcję ewidencyjną, aniżeli kontrolną. Mimo wszystko jednak umożliwia usunięcie z rynku podmiotów działających nielegalnie lub wbrew prawu.

W jaki sposób KNF chroni interesy konsumentów?

Komisja Nadzoru Finansowego udostępnia swoim klientom Listę Ostrzeżeń Publicznych wraz z ostrzeżeniami organizacji międzynarodowych, jak i zagranicznych organów nadzoru. Sprawia to, że każda osoba może sprawdzić, czy instytucja, z której usług korzysta, jest wiarygodna.

Jeżeli któryś z podmiotów nadzorowanych przez KNF nie spełnia oczekiwań klienta lub dopuszcza się nielegalnych praktyk, można to zgłosić do Departamentu Praktyk Rynkowych za pośrednictwem:

• emaila: sygnaly@knf.gov.pl lub poprzez formularz ePUAP,
• listownie na adres: ul. Piękna 20, skr. pocztowa 419, 00-549 Warszawa lub osobiście na ten sam adres.

Na rynku usług finansowych istnieją również instytucje zajmujące się ochroną klienta. Należą do nich oprócz KNF:

• Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta – UOKiK,
• Rzecznik Finansowy,
• Organizacje Konsumenckie,
• Sąd Polubowny przy KNF.

Jak działa Sąd Polubowny przy KNF?

Jak można się domyślić, Sąd Polubowny rozstrzyga wszystkie sprawy związane z konfliktami wynikającymi pomiędzy placówkami finansowymi czy pomiędzy odbiorcami ich usług a nimi samymi. Aby Sąd Polubowny mógł rozpocząć sprawę, wartość sporu powinna przekraczać 500 zł. Rozprawy dotyczą również spraw niemajątkowych.

Dodatkowo aby Sąd Polubowny mógł rozpocząć sprawę, zgodę na rozstrzygnięcie sporu w takiej formie, muszą wyrazić obie strony. Sąd Polubowny rozstrzyga spory w jeden z wybranych sposobów:

• mediacje – polegają na pomocy w rozstrzygnięciu sporu za pomocą osoby całkowicie bezstronnej. Wówczas powoływani są Mediatorzy Centrum Mediacji Sądu Polubownego przy KNF. Koszt mediacji wynosi 50 zł,
• arbitraż – problem rozstrzyga arbiter lub kilku arbitrów, a cała sprawa kończy się wydaniem wyroku. Arbitraż kształtuje się dość zróżnicowanie cenowo, a ostateczny koszt wynika z wartości sporu. Koszt waha się od 150 do 1000 zł.